با نگاهی به زمینه فعالیت‌های و تولیدات شازند بررسی شد
اقدامات پتروشیمی شازند در مسیر حفاظت از محیط زیست
مجتمع پتروشیمی شازند که با هدف تولید مواد پایه و میانی در صنعت پتروشیمی راه‌اندازی گردید و با استفاده از دانش‌های فنی تکنولوژی و فرایندهای پیشرفته تولیدات بسیار متنوعی را در گرید‌های مختلفی از محصولات دارد، برای حفظ محیط زیست اقداماتی در خور توجه را به انجام رسانیده است. به عنوان مثال، واحدی برای تصفیه پساب‌ها و بازیافت مواد زائد در مجتمع وجود دارد. همچنین، مواد دورریز جامد و مایع نیز در کوره پیشرفته ضایعات سوزانده شده و دفع می‌شوند. فعالیت‌های محیط زیستی پتروشیمی شازند در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی سبب شد تا این مجتمع سامانه مدیریت محیط زیستی را استقرار داده و گواهینامه ISO ۱۴۰۰۱-۲۰۱۵ را دریافت کند.
ایجاد یک مجتمع پتروشیمی جهت تولید مواد پایه ای و میانی با استفاده از خوراک اصلی نفتا و تبدیل به فراورده های نهایی پلیمری و شیمیایی و نیز تربیت مدیران و کارکنان با تجربه و متخصص برای صنعت پتروشیمی کشور سبب شد تا مجتمع پتروشیمی شازند به عنوان یکی از طرح‌های زیربنایی و مهم کشور در راستای سیاست‌های کلی توسعه صنایع پتروشیمی و با هدف تامین نیاز داخلی کشور و صادرات ایجاد و به بهره‌برداری برسد.
مجتمع پتروشیمی شازند با استفاده از خوراک اصلی نفتا، محصولات پلیمری و شیمیایی را تولید می‌کند. تولیدات این مجتمع شامل انواع محصولات پلیمری و شیمیایی در گرید و درجه بندی های مختلف است. این مجتمع از لحاظ تنوع محصولات ارزش فرآورده ها و تامین نیازهای صنایع مهم کشور کم نظیر است. خوراک اصلی مجتمع نفتای سبک و سنگین است که از پالایشگاه اصفهان و پالایشگاه شازند و سایر منابع داخلی و خارجی تامین می‌شود.
خوراک اصلی مجتمع نفتای سبک و سنگین است که از پالایشگاه اصفهان و پالایشگاه شازند و سایر منابع داخلی و خارجی تامین می‌شود. در حال حاضر این مجتمع بیشترین تنوع تولیدات را در سطح صنایع پتروشیمی کشور دارد و بالغ بر ۱٫۸۰۰٫۰۰۰ تن انواع محصولات اتیلن، پروپیلن برش ۴ کربنه، هیدروکربن‌های هیدروژنه شده و انواع محصولات پلیمری و شیمیایی در گرید و درجه بندی های مختلف در ۱۷ واحد فرایندی و ۶ واحد UT (یوتیلیتی این مجتمع تولید می گردند.
مجتمع پتروشیمی شازند در کنار فعالیت‌های مربوط به رشد تولید در مسیر توسعه اقتصادی در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی نیز عملکردی مثبت را از خود برجای گذاشته است. در حال حاضر، نیروی انسانی شاغل در مجتمع بالغ بر ۳۸۰۰ نفر است که این مجتمع تامین مسکن کارکنان را با پروژه های خانه سازی در شهرهای مهاجران و اراک به اجرا درآورده است. از دیگر فعالیت‌های مبتنی بر مسئولیت‌های اجتماعی پتروشیمی شازند می‌توان به تمامی امکانات رفاهی و فرهنگی نظیر مهمانسرا، بازار، مدرسه، مسجد، دبیرستان، درمانگاه و تاسیسات تفریحی ورزشی و سایر تاسیسات شهری اشاره کرد که توسط شرکت در این شهر ایجاد شده است.
حفظ محیط زیست از اولویت‌های طرح پتروشیمی شازند
بدون شک امروزه رعایت موازین محیط زیستی جزو اولویت‌های دولت‌ها، متولیان عمران و توسعه و صنعت می‌باشد. پتروشیمی شازند در طول سال‌های فعالیت خود تمام تلاش خود را به کار گرفته تا با تکیه بر اصل توسعه پایدار به منظور از بین بردن تعارضات توسعه و محیط زیست و احترام به حقوق نسل های آینده با شناسایی کلیه منابع تولید آلودگی در فرآیندهای خود ضمن تامین استانداردهای مصوب از خسارت‌های احتمالی وارده به محیط زیست ممانعت نماید.
به همین منظور مجتمع پتروشیمی شازند ضمن بهره جستن از فناوری و تجهیزات پیشرفته با عنایت به علاقه و توانمندی کارکنان متخصص و متعهد خود از سال ۱۳۷۷ زمینه‌های استقرار سامانه مدیریت محیط زیستی را فراهم نموده که در سال ۱۳۷۸ از استقرار مناسب موفق به اخذ گواهینامه 14001 ISO گردید و هم اکنون سامانه مدیریت محیط زیستی ISO14001-2015 در این مجتمع جاری است.
ویژگی های طراحی پتروشیمی شازند از دیدگاه محیط زیستی
در طراحی مجتمع بالاترین استانداردها و معیارها جهت حفظ محیط زیست منظور شده است به نحوی که تقریبا هیچ نوع مواد مضر به طبیعت تخلیه نمی‌شود نمونه بارز اقدامات انجام شده جهت جلوگیری از آلودگی محیط زیست وجود واحد بسیار مجهز تصفیه پساب‌ها و بازیافت مواد زائد در مجتمع پتروشیمی شازند است، در این واحد با بکارگیری تکنولوژی پیشرفته کلیه آبهای آلوده به مواد شیمیایی و روغنی و پسابهای بهداشتی و غیره تصفیه می‌گردد.
این واحد قادر است ماهانه بالغ بر ۲۵۰۰۰ متر مکعب آب را تصفیه نموده و به عنوان آب جبرانی به سیستم آب خنک کننده مجتمع تزریق نماید. ضمنا کلیه مواد دورریز جامد و مایع نیز در کوره پیشرفته ضایعات سوز ایجاد بیش از ۴۰۰ هکتار فضای سبز در مجتمع و شهر مهاجران از اقدامات دیگر شرکت در جهت حفظ محیط زیست می‌باشد سوزانده شده و دفع می‌شوند.
برای بالا بردن بازده توربین‌های گازی نصب سامانه بازیافت حرارت تلف شده (Wast Heat Recovery) روی گازهای خروجی از دودکش‌ها صورت پذیرفته که میزان بازده توربین ها را از نظر انرژی به میزان قابل توجهی بالا برده و میزان CO و NOX خروجی را به کمتر از حدود استاندارد مجاز ملی تامین می نماید.
دفع گازهای مضر از دیگر ویژگی‌های طراحی مجتمع پتروشیمی شازند می‌باشد که در حالت های اضطراری یک شبکه متمرکز و گسترده کلیه مواد واحدهای فرایندی و سرویس های جانبی را به سامانه مشعل اصلی هدایت نموده تا بدین وسیله هم از انتشار گازهای هیدروکربوری آلاینده محیط زیست جلوگیری شود و هم با تخلیه سریع واحدها از وقوع آتش سوزی و انفجار جلوگیری گردد. واحدهایی که ترکیب درصد گازها و یا فشار آن با مسیر مشعل اصلی مجتمع سازگار نیست از مشعل اختصاصی برخوردارند.
مجتمع پتروشیمی شازند با صرف هزینه های کلان و طراحی و نصب مکانیزم هایی مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب پیشرفته بوده و کلیه فاضلاب هـا اعــم از آبهای حاصل از باران آبهای آغشته به مواد هیدرو کربنی و ،روغنی آبهای حاصل از دورریز برج های خنک کننده و پساب بهداشتی را تصفیه می نماید. این واحد قادر است ۳۰۰ متر مکعب در ساعت فاضلاب های مختلط با COD متوسط حدود ۲۰۰۰ میلی گرم در لیتر را تصفیه نماید. پساب بازیافتی از این واحد صرف آب جبرانی برج‌های خنک کننده می‌شود.
دیگر ویژگی به کار رفته در طراحی پتروشیمی شازند که از دیدگاه محیط زیستی بسیار حائز اهمیت می‌باشد، کوره ضایعات سوز صنعتی پیشرفته است که با هزینه ای بالغ بر ۱۰۰ میلیارد ریال طراحی در نوع خود در کشور منحصر ارزیابی و نقش بسیار موثری در ارتقاء وضعیت محیط زیستی شرکت دارد. دستگاه ضایعات سوز صنعتی از سه جزء اصلی اتاق های حریق، بویلر و فیلتر تشکیل شده است. به دلیل استفاده از دمای بالا در ایــن کــوره از تشکیل دی اکسین فوران ( Furane Dioxine ) در گازهای خروجی جلوگیری می نماید.
فعالیت‌های جاری محیط زیستی پتروشیمی شازند شامل شناسایی، ارزیابی و کنترل آلاینده‌های محیط زیستی، پایش گازهای خروجی از دودکش‌ها، ارائه گزارش پایش آلاینده‌ها، بهینه سازی مصرف حامل های انرژی و کاهش هزینه، بازدیدهای روزانه از جنبه‌های محیط زیستی، مدیریت پسماند و تبدیل به حالت ero Discharge، طبقه بندی و کد گذاری پسماندها، کنترل و پایش خروجی تصفیه فاضلاب، واکنش در شرایط اضطراری و بحرانهای محیط زیستی، ممیزی های داخلی و خارجی، نظارت بر عملکرد پیمانکاران، به روز رسانی استانداردها و الزامات محیط زیستی، اجرای دوره ها و برنامه های آموزشی و فرهنگی مرتبط با محیط زیست، و همکاری در بهبود فضای سبز مجتمع است.
پروژه‌های زیست محیطی انجام شده در مجتمع پتروشیمی شازند
علاوه بر هزینه های نصب و توسعه سیستم تصفیه فاضلاب، ایجاد ۲۶۰ هکتار فضای سبز و جنگل کاری در سطح مجتمع و بیش از ۹۱ هکتار فضای سبز در شهر مهاجران جهت حفظ و حراست از محیط زیست به میزان ۵۰٪ عرصه سایت تا کنون میلیاردها ریال هزینه ریالی و میلیون ها دلار هزینه ارزی صرف انجام ده‌ها پروژه محیط زیستی شده است که بخشی از آنها به شرح ذیل می‌باشد:
- تدوین و اجرای طرح جامع مطالعات مدیریت محیط زیستی ( EMS و EMP) و ردیابی آلاینده ها در محصولات کشاورزی و باغی (در محدوده مطالعاتی شعاع تاثیر گذاری مجتمع) و انجام مطالعات سلامت و بهداشت در محدوده فعالیت های مجتمع برای نخستین بار در کشور در بین صنایع پتروشیمی ه نصب و راه اندازی سیستم پایش لحظه ای بر روی فایر بویلرهای واحد بخار
- پروژه خرید و نصب کوره ضایعات سوز صنعتی (Incinerator) با قابلیت سوزاندن پسماندهای جامد، مایع و پسماندهای بیمارستانی و تامین آخرین استانداردهای روز اروپا
- پروژه خرید سامانه الکترو دیالیز معکوس جهت افزایش کمی و کیفی آب بازیافتی از واحد تصفیه فاضلاب.
- پروژه ساخت سامانه هضم لجن به منظور کاهش حجم، خنثی سازی و از بین بردن اثرات نامطلوب زیست محیطی لجن های روغنی و بیولوژیکی
- پروژه سامانه تصفیه راکتور ناپیوسته متوالی (SBR) جهت پیش تصفیه فاضلاب واحدهای اتانول آمین، اکسید اتیلن و اتوکسیلات به منظور جلوگیری از شوکهای شدید به سیستم بیولوژیکی
- بررسی وضعیت محیط زیست منطقه و مبانی مدیریت فضای سبز
- تشریح عناصر اصلی سیستم مدیریت و الزامات آن به انضمام مبانی مدیریت ریسک
- اجرای برنامه مدیریت محیط زیست پسماند و پساب ه بررسی چگونگی کیفیت صدا و هوای محوطه سایت مجتمع.
- خرید یک دستگاه خرد کن به منظور استفاده از سرشاخه های هرس شده در فضای سبز، ه استفاده از نرم افزار عملکرد محیط زیستی چاپ کاغذ به منظور مدیریت صحیح کاغذهای مصرفی ه توسعه تصفیه بیولوژیکی واحد تصفیه پساب به میزان صد در صد.
- ساخت کانال آب باران به منظور هدایت و کنترل رواناب حاصل از بارش های شدید فصلی
- افزایش سطح حوضچه های تبخیر از ۸۰۰۰۰ به ۲۰۰۰۰۰ متر مربع با کف سازی و عایق کاری به منظور جلوگیری از نفوذ آب های نمکی به منابع آب زیر زمینی
- ساخت حوضچه های جدید جهت افزایش ظرفیت تصفیه فیزیکی پساب و جمع آوری و ذخیره آب باران به منظور تصفیه و استفاده مجدد.
- پروژه طراحی و ساخت شبکه آبیاری قطره ای جهت استفاده بهینه از آب مورد نیاز آبیاری فضای سبز
- پروژه طراحی و ساخت سامانه خنثی سازی PH پساب واحدهای اسید استیک و وینیل استات جهت بهبود کیفی تصفیه پساب های این واحدها،
- راه اندازی واحد هیدروژناسیون برشهای چهار کربنه (CHU) به منظور کاهش فلرینگ مجتمع
- پروژه اجرای خط لوله ۸ اینچ انتقال نفتا از اصفهان به اراک به طول ۲۶۴ کیلومتر
- صلاح سامانه جداسازی آب از هگزان در واحد پلی اتیلن سبک خطی جهت بازیافت هگزان و جلوگیری از اتلاف منابع
- پروژه طراحی مجدد و اصلاح شبکه جمع آوری کندانس در واحدهای پلی پروپیلن و پلی اتیلن سنگین
- پروژه اصلاح شبکه بازیافت کندانس بخار در سطح مجتمع
- پروژه اصلاح فرایند واحد دواتیل هگزانول به منظور کاهش محصولات جانبی و افزایش تولید.
- پروژه انتقال گاز متان از واحد الفین به واحد دواتیل هگزانول جهت افزایش بهره وری و راندمان تولید.
- پروژه طراحی و ساخت ایستگاه بارگیری الکل ضایعاتی واحد دو اتیل هگزانول در جهت جلوگیری از ریزش مواد و آلودگی محیط زیست. ه پروژه اصلاح سامانه احیاء کاتالیست در واحد استالدئید جهت جلوگیری از اتلاف اتیلن ه پروژه ساخت و نصب دستگاه سانتریفیوژ برای آبگیری از لجنهای مختلف در تصفیه پساب ه پروژه بازیافت off gas واحد PSA) مخلوط هیدروژن و متان واحد الفین جهت استفاده در دیگهای بخار و صرفه جویی در مصرف گاز طبیعی
- پروژه خرید تجهیزات لازم جهت کنترل و بهسوزی در مشعل های مجتمع ه پروژه اصلاح شبکه جمع آوری و انتقال پساب روغنی واحدهای شیمیایی
- اجرای خط بازیافت waste gas واحد بنزین پیرولیز با اتصال آن به واحد الفین
- اجرای خط بازیافت waste gas واحد هیدروژناسیون برشهای چهار کربنه با اتصال آن به واحد الفین
- ازیافت off gas واحد پلی پروپیلن با اتصال آن به واحد الفین • بازیافت off gas واحد پلی اتیلن سنگین با اتصال آن به واحد الفین
- اتصال off gas واحد بوتادین به کوره ضایعات سوز صنعتی
- نصب نشانگر دما بر روی دی کک درام کوره های الفین جهت کاهش آب مصرفی در عملیات Decoke ه بازیافت فلرینگ واحد الفین از طریق نصب سیستم Gas Recovery
- حذف گسکت‌های آزبستی Asbestos gasket از پروسه خرید مجتمع
- استقرار نظام اتوماسیون اداری در جهت کاهش مصرف کاغذ و اجرای طرح بازیافت کاغذهای بازیافتی ه خرید ۴۷۵ دستگاه دوچرخه و جایگزینی آن با خودروهای بنزینی برای استفاده پرسنل در سطح سایت به منظور کاهش آلودگی هوا و اصلاح ناوگان حمل و نقل با هدف بهینه سازی مصرف سوخت
- استفاده مجدد از کنده‌های حاصل از هرس درختان جهت ساخت پالت‌های چوبی
- احداث کبوترخانه در محوطه جنگل کاری شمال مجتمع در جهت لانه گزینی و ایجاد زیستگاهی امن برای کبوتران خصوصا پرندگان و کاهش جمعیت آن ها در سایت صنعتی به منظور جلوگیری خسارات به تجهیزات و ماشین‌آلات حساس
- ساخت محوطه بتنی با ظرفیت متناسب نزدیک به واحدهای فرایندی مخصوص شستشوی تجهیزات در زمان تعمیرات اساسی برای جلوگیری از ریزش مواد و آلاینده ها به مسیرهای Rainy و هدایت پسابهای روغنی و هیدروکربوری به سیستم تصفیه فاضلاب
- تدوین و تحلیل علمی پایش‌های خود اظهاری به منظور پاسخگویی به مطالبات اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی توسط شرکت های معتمد سازمان حفاظت محیط زیست.
طرح های پژوهشی به نتیجه رسیده در راستای حفاظت از محیط زیست:
در راستای حفاظت از محیط زیست، پروژه‌های پژوهشی زیر در مجتمع پتروشیمی شازند به نتایج موفقیت‌آمیزی رسیده‌اند:
- جایگزینی حلال بنزن با تولوئن در واحد پلی بوتادین رابر.
- بهینه‌سازی برج دی بوتانایزر واحد الفین و اجرای صنعتی طرح جهت افزایش تولید و کاهش آلودگی زیست محیطی.
- بازیافت پالادیوم از کاتالیستهای مستعمل واحد الفین و ساخت پالادیوم کلراید به عنوان کاتالیست مصرفی واحد اسید استیک.
- جمع‌آوری و بازیافت بخارات مواد هیدروکربوری در هنگام بارگیری (طرح کهاب).
- حذف مواد شیمیایی مصرفی در واحد DM.
- بررسی استفاده از روش اسمز معکوس (RO) و افزایش ظرفیت آنیون گیرهای خطوط قدیمی جهت بالا بردن کیفیت آب خام.
- بهره‌گیری از سیستم تصفیه EDR جدید برای پساب با ظرفیت بالا و تعویض استک واحد EDR.
- بررسی جامع مدیریت کلیه پسماندهای تولیدی مجتمع.
- پایش دوره‌ای آلاینده‌های محیط زیستی براساس طرح خود اظهاری و قوانین مربوطه.
- زیرسازی و اصلاح محوطه سلویج انبار به منظور جلوگیری از آلودگی خاک.
- تدوین برنامه جامع مدیریت محیط زیستی پسماندهای تولیدی مجتمع و برنامه‌های سنجش و پایش منابع خاک.
- توسعه و نگهداشت فضای سبز با تاکید بر توسعه آبیاری قطره‌ای.
- برگزاری دوره‌های آموزشی مرتبط با محیط زیست و فرهنگ‌سازی در مجتمع و جوامع محلی.
- اجرای برنامه‌های فرهنگی مسابقات ویژه و همچنین تهیه ،بنر ، پمفلت مقاله و ... در مناسبت های ویژه محیط زیستی.
دستاوردهای مهم محیط زیستی مجتمع پتروشیمی شازند
کسب عنوان صنعت سبز کشور در سال ۱۳۷۸ ، اخذ سه رتبه سوم تحقیقات از جشنواره بین المللی خوارزمی جهت اجرای صنعتی طرح های بند (ب) ، اخذ رتبه برتر تحقیقات از جشنواره نوآوریهای نفت برای بازیافت پالادیوم از کاتالیستهای مستعمل واحد الفین و ساخت پالادیوم کلرید به عنوان کاتالیست مصرفی واحد اسید استیک ، خروج از لیست صنایع آلاینده با اجرای طرح جامع مطالعات سیستم مدیریت محیط زیستی EMP & EMS) ) از سه ماهه چهارم سال ۱۳۹۴ تاکنون، تشکیل کارگروه مسئولیت‌های اجتماعی زیست محیطی با حضور کلیه مدیران مجتمع و رصد برنامه های مندرج در برنامه عمل محیط زیستی شرکت (که یقیناً در بین واحد های مشابه در سطح کشور منحصر ارزیابی می‌گردد)، از جمله دستاوردهای مهم زیست محیطی در مجتمع پتروشیمی شازند در طول سال‌های فعالیت این شرکت تاکنون می‌باشد.
نظر شما