گفتگوی اختصاصی «صفحه اقتصاد» با مصطفی ظاهری کارشناس اقتصادی
دلیل افزایش قیمت دلار در بازار چیست؟
ظاهری کارشناس اقتصادی براین باور است: تحریم ها هم ریسک اقتصادی را به کشور وارد کرده و باعث شده شاهد افزایش سالانه خروج سرمایه در کشور باشیم و این خروج سرمایه بر نیازهای ارزی کشور ما افزوده است. از آنجایی که خروج سرمایه مطابق میل دولت و حاکمیت نیست و درست هم است کسی که می خواهد سرمایه خودش را از کشور خارج کند را مجاب کرده نیازش را از بازار غیررسمی تامین کند که عدد بالای ۱۰ میلیارد دلار در سال است.
زهرا ترابی - مصطفی ظاهری کارشناس اقتصادی در گفتگو با صفحه اقتصاد، درباره افزایش قیمت ارز در بازار گفت: با پدیده تحریم مواجهیم که سالیان زیادی است ما را درگیر و جریانات اقتصادی کشور ما را مختل کرده است. امریکایی ها تحریم را برای اختلال در جریان اقتصادی قرار دادند و در مقابل رویکردی به اسم اقتصاد مقاومتی از سوی رهبری ابلاغ شده تا بتوانیم در برابر این تحریم‌ها مقاومت کنیم تا دشمن را از این حربه‌ای که برابر ما پیش گرفته پشیمان کنیم تا متوجه شود این رویکرد جواب نمی دهد.
وی ادامه داد: در کشور ما سیاست ها خوب نوشته می شوند ولی وارد اجرا که می شوند حاکمیت در این حوزه می‌لنگد و دولت و قوای نظارتی مثل مجلس در اجرای این سیاست، برنامه‌های توسعه، برنامه‌های پنج ساله یا قانون بودجه، در گزارش‌ها و عملکردها می بینیم دولت پایبند نیست و خودش را مکلف نمی داند. از آن سو قوای نظارتی سخت‌گیری لازم را ندارند.
ظاهری کارشناس اقتصادی: بازار توافقی فاصله اندکی با بازار غیر رسمی پیدا کرده که همین موضوع باعث شده بازار غیر رسمی هم قیمتش جهش کند
ظاهری اضافه کرد: از سال ۹۰ به بعد شاهد تشدید چنین وضعیتی هستیم. رویکردهای متنوعی در حوزه ارزی در پیش گرفته شد. شاهد هستیم در مقاطع کوتاهی موفق شدیم قیمت ارز را مهار کنیم و رشد چند برابری داشتیم. متاسفانه دولت‌ها در حال سعی و خطا هستند. همچنین از رویکردهای اشتباه گذشته خودشان درس نگرفته اند و در ادبیات و عملکردشان تکرار تجربیات تلخ گذشته را دارند.
این استاد دانشگاه افزود: دو بازار ارز در کشور داریم. اول، بازاری که مقامات دولتی آن را بازار غیر رسمی عنوان می‌کنند و یک بازاری که دولت ایجاد کرده بنام های نیما و توافقی بوده است و دولت اعلام کرده تمام نیازهای ارزی کشور را در بازاری که به رسمیت می‌شناسد تامین خواهد کرد اما عملاً اینگونه نبوده یا همه نیازها برآورده نشده یا نیاز با تاخیر تامین شده و کسی که نیازمند ارز است را مجاب کرده که به طور دائم یا موقت نیاز خود را از بازار غیر رسمی تامین کند.
او ادامه داد: از طرفی تحریم ها هم ریسک اقتصادی را به کشور وارد کرده و باعث شده شاهد افزایش سالانه خروج سرمایه در کشور باشیم و این خروج سرمایه بر نیازهای ارزی کشور ما افزوده است. از آنجایی که خروج سرمایه مطابق میل دولت و حاکمیت نیست و درست هم است کسی که می خواهد سرمایه خودش را از کشور خارج کند را مجاب کرده نیازش را از بازار غیررسمی تامین کند که عدد بالای ۱۰ میلیارد دلار در سال است.
ظاهری با اشاره به اینکه دولت برای کنترل بازار باید چه اقداماتی را انجام بدهد پاسخ داد: سه نیاز بزرگ در بازار ارز داریم. نیازهای دیگری هم وجود دارد ولی کوچکترند و اهمیت این نیازها هم کمتر است. یک نیاز ارز وارد کننده ماست، نیاز دیگر واردات غیر رسمی (قاچاق) است. به هر حال وقتی قاچاق انجام می شود ارز مورد استفاده قرار می گیرد. سوم خروج سرمایه است. این سه سبد بزرگ تامین ارزی کشور را پوشش می دهند. دو مورد دوم غیر رسمی است و دولت آنها را قبول ندارد ولی اولی را هم که دولت قبول دارد با تاخیر چند ماهه انجام می دهد.
این استاد دانشگاه در خصوص تک نرخی کردن بازار بیان کرد: در یکی، دو ماه اخیر دولت اعلام کرده می خواهد بازار را تک نرخی کند. تک نرخی به کدام نرخ؟ نرخی که در بازار غیر رسمی است یا نرخی که دولت تعیین می‌کند؟ دولت سیزدهم، بازار غیر رسمی را به رسمیت نمی‌شناخت و خودش قیمت را تعیین می‌کرد و براین باور بود که بازار غیررسمی باید خودش را با من چک کند. در این دولت، بازار نیمایی را حذف و بازار توافقی ایجاد کردند. با تدبیری که اندیشیده اند میل بازار توافقی به سمت بازار غیر رسمی رفته است. اصطلاح اشتباهی را به کار بردند و گفتند بازار خودش قیمت ارز را تنظیم می کند در حالی که اینطور نشده است. اختیار را در اختیار بازار قرار داده اند.
ظاهری در پایان خاطرنشان کرد: بازار توافقی فاصله اندکی با بازار غیر رسمی پیدا کرده که همین موضوع باعث شده بازار غیر رسمی هم قیمتش جهش کند. حول و حوش ۲۰ هزار تومان در یکی، دو ماه اخیر افزایش نرخ داشته، در حالی که باید تقاضا را در بازار غیر رسمی کاهش بدهند، به هر میزانی تقاضا را در بازار غیر رسمی کاهش بدهند و این تقاضا در بازار رسمی افزایش پیدا کند که قیمت ارز متعادل تر و روند رشد آن کمتر خواهد شد. نمی گویم این روند رشد متوقف می شود بلکه سرعت رشد کمتر می شود.
نظر شما