صفحه اقتصاد گزارش می دهد؛
شگفتی جدید در طرح حذف صفر از پول ملی | کنترل سوری تورم با حذف صفر پول ملی
در این گزارش از صفحه اقتصاد به حذف صفر از پول ملی و نتیجه عجیب آن بر تورم پرداخته شده است.
موضوع حذف چهار صفر از پول ملی ایران، به‌ویژه در شرایط اقتصادی کنونی، همیشه مورد توجه و بحث کارشناسان اقتصادی بوده است. اخیراً با مطرح شدن لایحه "حذف چهار صفر از پول ملی" که توسط مسعود پزشکیان به مجلس ارسال شده، مجدداً این بحث‌ها داغ شده‌اند.
این لایحه، که در ابتدا در سال ۱۳۹۸ در دولت دوازدهم به تصویب رسید، دوباره به موضوع روز تبدیل شده است. اما آیا چنین اقداماتی می‌تواند به کاهش تورم و کنترل نقدینگی در ایران کمک کند؟
اثرات حذف صفر از پول ملی در کنترل تورم
یک کارشناس پولی و بانکی مطرح در این زمینه به شدت این طرح را نقد کرده و معتقد است که "اقدامات سوری و قانونی" مانند حذف صفر از پول ملی نمی‌توانند مشکلات اصلی تورم را حل کنند. وی تأکید دارد که تورم ایران ریشه در مشکلات ساختاری اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد و به اندازه‌ای عمیق است که نمی‌توان با کاهش نقدینگی یا تغییرات ظاهری در اسکناس‌ها، آن را کنترل کرد.
او اضافه کرد که حتی با کاهش نقدینگی طی سال‌های اخیر، نتایج مثبتی در کاهش تورم مشاهده نشده است.
وی در واکنش به یکی از اهداف اعلام‌شده برای حذف صفرها، یعنی "بازگرداندن حیثیت به پول ملی"، توضیح داد که حذف صفر تنها می‌تواند تا حدودی ظاهر پول را بهبود بخشد، اما عملاً تأثیر زیادی بر وضعیت اقتصادی نخواهد داشت. او اشاره کرد که با توجه به شرایط منطقه‌ای و تحولات سیاسی در ایران، چنین اقدامات سطحی نمی‌تواند گره‌گشای مشکلات تورم باشد.
هزینه‌های سنگین طرح و پیامدهای آن
اجرای طرح حذف چهار صفر نیازمند تغییرات گسترده‌ای در سیستم پولی کشور است. بانک مرکزی باید اسکناس‌های قدیمی را جمع‌آوری و اسکناس‌های جدید را چاپ کند که این فرآیند هزینه‌های زیادی را به دولت و بانک مرکزی تحمیل خواهد کرد. افقه در این زمینه بیان کرد که با توجه به کسری بودجه دولت، این هزینه‌ها ممکن است به صرفه نباشد و در نهایت نتایج ملموسی را در کاهش تورم به دنبال نداشته باشد.
همچنین، او هشدار داد که اگر روند تورم همچنان به همین صورت ادامه یابد، پس از دو سال، دوباره ایران با مشکل حذف صفر مواجه خواهد شد و این اقدام‌ها تنها به اتلاف وقت منجر خواهند شد.
لزوم کنترل تورم قبل از حذف صفر
یکی دیگر از نکات مهمی که ایشان مطرح کرد، این است که برای اجرای چنین طرح‌هایی باید ابتدا اقدامات عملی برای کاهش تورم صورت گیرد. او گفت که تا زمانی که تورم در ایران به حد قابل قبولی کاهش نیابد، حذف صفر از پول ملی هیچ‌گونه تأثیری نخواهد داشت و تنها یک تغییر ظاهری خواهد بود.
این کارشناس پیشنهاد داد که قبل از این اقدامات، باید سیاست‌های اقتصادی مؤثری برای کاهش نرخ تورم اجرا شود تا بتوان این طرح را به‌طور معنادار پیاده‌سازی کرد.
تجربه کشورهای دیگر در حذف صفر از پول ملی
برخی کشورها مانند ترکیه، برزیل و ونزوئلا، پیش از ایران اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند. ترکیه در سال ۲۰۰۴ با حذف ۶ صفر از لیر توانست موفقیت‌های چشم‌گیری در کنترل تورم و تقویت ارزش پول ملی خود به‌دست آورد. اما این تجربه همیشه موفق نبوده است.
برای مثال، بولیوی بارها دست به حذف صفر زد، اما به دلیل عدم اتخاذ سیاست‌های ضدتورمی مؤثر، نتایج مطلوبی به‌دست نیامد.
این تجربیات نشان می‌دهند که حذف صفر از پول ملی به خودی خود نمی‌تواند به‌عنوان یک راه‌حل نهایی برای کنترل تورم عمل کند، بلکه باید اقدامات اساسی در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی همراه با آن انجام شود.
اما و اگرهای بازگشت به میز مذاکره
ای کارشناس همچنین با اشاره به احتمال بازگشت ایران و آمریکا به مذاکرات و اثرگذاری آن بر وضعیت اقتصادی ایران، تاکید کرد: «معتقدم توافق درباره کاهش تحریم‌ها، عضویت ایران در گروه ویژه اقدام مالی (FATF) و کاهش سطح تنش‌های منطقه‌ای پس از سقوط بشار اسد، مولفه‌های مهم و اثرگذاری هستند که تا مرتفع نشوند، هر اقدام دیگری اتلاف وقت دولت و مجلس است و فواید حسابداری آن هم به وقت و هزینه آن نمی‌صرفد.
مگر اینکه دولت در پشت پرده امیدوار به توافق با ترامپ باشد. البته من معتقدم اگر ترامپ با ویژگی‌های سال ۹۷ بر سر کار بیاید، بعید است زیر بار توافق جدید برود و مطمئنا امتیازهای بیشتری طلب می‌کند و افق روشنی برای توافق نیز مدنظر نیست که بتواند بستر لازم را برای اموری چون کاهش تورم فراهم کند.»
اقدامات سوری راه‌حل درمان تورم نیست
در این میان اما طرح حذف صفر از پول ملی منتقدان بسیاری دارد و کارشناسان اقتصادی و تحلیلگران بر این باورند که تورم افسارگسیخته ایران با چنین راه‌حل‌هایی قابل کنترل نیست و اجرای طرح یاد شده نیازمند مقدماتی است که هنوز در ایران اجرایی نشده است.
در همین راستا،دیگر کارشناس پولی و بانکی در پاسخ به اینکه «حذف چهار صفر از پول ملی» تا چه اندازه بر کاهش «تورم» و «نقدینگی» موثر است؟گفت: «با چنین اقدامات سوری و قانونی نمی‌شود تورم را کنترل کرد. تورم ایران ریشه در ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد و به اندازه‌ای عمیق است که با اقدامات اقتصادی از جمله کاهش میزان نقدینگی طی سالیان اخیر هم کنترل نشده است.»
وی با کنایه به یکی از بندهای قید شده در طرح «حذف چهار صفر از پول ملی» که «بازگرداندن حیثیت به پول ملی است» توضیح داد: «حذف چهار صفر فقط می‌تواند تا حدودی حیثیت را به ریال بازگرداند و در غیر اینصورت اثری نخواهد داشت.
ضمن اینکه با توجه به شرایط منطقه و اثرگذاری متغیرهای سیاسی فعال بر اقتصاد ایران و روند صعودی نرخ تورم، چنین اقداماتی نمی‌تواند گره‌گشا باشد. در چندین سال اخیر شاهد انجام یکسری امور مقدماتی بودیم مانند کمرنگ کردن چهار صفر روی اسکناس‌ها، اما هیچکدام اثری که باید را نگذاشت.»
نظر شما