صفحه اقتصاد گزارش می دهد:
قیمت تضمینی گندم ۱۴۰۴ و این همه چالش؛ قیمت تضمینی گندم کفاف هزینه‌های سرسام‌آور تولید را نمی‌دهد
در سال زراعی جاری، قیمت تضمینی گندم با تعیین نرخ ۲۰,۵۰۰ تومان برای گندم معمولی و ۲۱,۰۰۰ تومان برای گندم دوروم، با اعتراض گسترده کشاورزان مواجه شده است. افزایش ۱۲۰ درصدی هزینه کود، ۹۰ درصدی سموم، و ۶۰ درصدی دستمزد نیروی کار، قیمت تمام‌شده تولید گندم را به ۲۳,۰۰۰ تومان رسانده، درحالی که پرداخت‌های دولت با تأخیر ۳ تا ۶ ماهه انجام می‌شود. کارشناسان هشدار می‌دهند عدم اصلاح نرخ خرید و حمایت از کشاورزان، تهدیدی برای خودکفایی گندم و امنیت غذایی کشور است.
در این گزارش به بررسی جامع قیمت تضمینی گندم و چالش‌های پیش روی کشاورزان و سخن مسئولان پرداخته ایم.
قیمت تضمینی گندم در سال زراعی جاری با چالش‌های جدی مواجه شده است. با وجود تعیین نرخ ۲۰۵۰۰ تومان برای گندم معمولی و ۲۱۰۰۰ تومان برای گندم دوروم، نارضایتی گسترده‌ای در بین کشاورزان به وجود آمده است. در این گزارش به بررسی عمیق دلایل این نارضایتی، تأثیرات آن بر تولید گندم و راهکارهای ممکن پرداخته شده است.
وضعیت فعلی تولید گندم در ایران
بر اساس آمار وزارت جهاد کشاورزی، سطح زیر کشت گندم در ایران به بیش از ۶ میلیون هکتار می‌رسد. استان‌های خوزستان، گلستان، فارس و خراسان رضوی بیشترین سهم را در تولید این محصول استراتژیک دارند. همچنین پیش بینی می‌شود در سال جاری حدود ۱۱ میلیون تن گندم در کشور تولید شود.
مکانیسم قیمت‌گذاری تضمینی
قیمت تضمینی گندم هر ساله توسط شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی تعیین می‌شود. این شورا متشکل از نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان برنامه و بودجه و سایر نهادهای مرتبط است. قیمت‌گذاری بر اساس هزینه‌های تولید، قیمت‌های جهانی و ملاحظات اقتصادی انجام می‌گیرد.
دلایل اصلی نارضایتی کشاورزان از قیمت گندم
افزایش بی‌سابقه هزینه‌های تولید
قیمت کودهای شیمیایی نسبت به سال گذشته بیش از ۱۲۰ درصد افزایش یافته است.
هزینه سموم کشاورزی با رشد ۹۰ درصدی مواجه شده.
دستمزد نیروی کار حدود ۶۰ درصد افزایش پیدا کرده.
هزینه مکانیزاسیون (شامل سوخت و استهلاک ماشین‌آلات) حدود ۷۰ درصد رشد داشته است.
عدم تناسب قیمت با تورم
نرخ تورم نقطه‌ای در بخش کشاورزی به بیش از ۵۰ درصد رسیده است.
قدرت خرید کشاورزان نسبت به سال گذشته حدود ۳۰ درصد کاهش یافته.
قیمت تمام شده تولید هر کیلوگرم گندم به حدود ۲۳۰۰۰ تومان رسیده است.
تأخیر در پرداخت‌ها:
پرداخت‌های خرید تضمینی معمولاً با تأخیر ۳ تا ۶ ماهه انجام می‌شود. که این تأخیرها باعث ایجاد مشکلات نقدینگی برای کشاورزان شده است.
پیامدهای قیمت‌گذاری نامناسب گندم
بسیاری از کشاورزان تمایل خود را برای کشت گندم در سال آینده از دست داده‌اند. و برخی زمین‌های گندم به محصولات با سودآوری بیشتر تغییر کاربری داده‌اند.
همچنین بخشی از گندم تولیدی به جای تحویل به مراکز دولتی، به بازار آزاد راه پیدا می‌کند. و قیمت گندم در بازار آزاد گاهی تا ۳۰ درصد بالاتر از قیمت تضمینی است.
قیمت گندم ۲۶ هزار تومان شود
از سویی کاهش تولید ممکن است کشور را به سمت واردات بیشتر سوق دهد. و وابستگی به واردات گندم می‌تواند در شرایط تحریم مشکل‌ساز شود.
لازم است در قیمت تضمینی بازنگری شود و برای جبران هزینه ها، قیمت به سطح ۲۴۰۰۰ تا ۲۶۰۰۰ تومان افزایش یابد.
همچنین فرمول قیمت‌گذاری گندم با در نظر گرفتن تورم واقعی اصلاح شود.
تضمین پرداخت به موقع مطالبات کشاورزان، تأمین نهاده‌های اساسی با قیمت مناسب، توسعه بیمه محصولات کشاورزی، اعطای تسهیلات کم‌بهره برای کشاورزان، ایجاد تعادل بین خرید تضمینی و بازار آزاد، تقویت سامانه‌های نظارتی برای جلوگیری از احتکار از ضروری ترین اقدامات برای کشاورزان است.
مسئله قیمت تضمینی گندم فراتر از یک موضوع اقتصادی ساده است و به امنیت غذایی ملی مرتبط می‌شود. برای حفظ انگیزه تولیدکنندگان و تضمین خودکفایی در تولید گندم، لازم است سیاست‌های حمایتی بازنگری اساسی شوند.
افزایش قیمت خرید تضمینی همراه با بهبود نظام پرداخت و حمایت از نهاده‌ها می‌تواند به حل این چالش کمک کند. در غیر این صورت، کشور ممکن است با کاهش تولید داخلی و افزایش وابستگی به واردات مواجه شود که در شرایط تحریمی می‌تواند تهدیدی برای امنیت غذایی باشد.
نرخ خرید تضمینی گندم و این همه چالش
نرخ خرید تضمینی گندم برای هر کیلوگرم گندم معمولی ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومان و برای گندم دو روم ۲۱ هزار تومان تعیین شده است.
علیرضا مهاجر، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی، در مراسم آغاز برداشت گندم در هرمزگان اعلام کرد که برداشت گندم هر ساله از استان‌های جنوبی شروع می‌شود و به تدریج به سایر مناطق گسترش می‌یابد.
وی با اشاره به کشت گندم در بیش از ۶ میلیون هکتار از اراضی کشور، پیش بینی کرد که امسال بیش از ۱۱ میلیون تن گندم تولید شود.
همچنین، سهراب سهرابی، مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی، از آمادگی ۲۰ هزار دستگاه کمباین برای برداشت گندم خبر داد و گفت بیش از ۱۱۰۰ مرکز خرید برای خرید گندم از کشاورزان در نظر گرفته شده است.
وی همچنین ابراز امیدواری کرد که با تنظیم قانون بودجه، پرداخت‌ها به کشاورزان به‌موقع انجام شود.
انتقاد کارشناسان به قیمت خرید تضمینی گندم
کارشناسان بخش کشاورزی معتقدند که قیمت فعلی خرید تضمینی گندم با توجه به افزایش هزینه‌های تولید، پاسخگوی نیاز کشاورزان نیست و خواستار بازنگری فوری در این نرخ هستند. آن‌ها هشدار می‌دهند که عدم اصلاح قیمت می‌تواند به کاهش انگیزه کشاورزان، خروج گندم از چرخه خرید تضمینی و افزایش وابستگی به واردات منجر شود.
گفتنی است که پیمان عالمی، رئیس اتاق اصناف کشاورزی، با اشاره به افزایش هزینه‌های تولید، خواستار تشکیل جلسه فوری شورای قیمت‌گذاری برای بازنگری در نرخ خرید گندم شد.
وی هشدار داد که در صورت عدم تجدید نظر، ممکن است گندم به بازار سیاه یا خوراک دام و طیور منتقل شود و این موضوع بر کشت سال آینده نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت.
ضرورت بازنگری در قیمت گندم بر اساس قانون
عطااللّه هاشمی، عضو شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی، تأکید کرد که با افزایش هزینه‌های تولید، اصلاح قیمت خرید تضمینی گندم ضروری است.
وی گفت که در صورت عدم بازنگری، ممکن است نیاز به واردات گندم افزایش یابد و بخشی از تولید داخلی به‌عنوان خوراک دام استفاده شود.
از سویی دیگر، علیقلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران، نیز اعلام کرد که افزایش هزینه‌های تولید باعث کاهش ۶ هزار تومانی ارزش خرید گندم شده است.
وی نیز خواستار افزایش نرخ خرید تضمینی به حداقل ۲۴ هزار تومان شد تا هزینه‌های تولید پوشش داده شود.
به گزارش خبرنگار صفحه اقتصاد، در مجموع برای دستیابی به خودکفایی در تولید گندم و کاهش وابستگی به واردات، لازم است دولت علاوه بر تعیین نرخ خرید تضمینی مناسب، پرداخت به‌موقع مطالبات کشاورزان را نیز تضمین کند. بازنگری در قیمت خرید گندم بر اساس تورم، نرخ ارز و هزینه‌های تولید می‌تواند به بهبود معیشت کشاورزان و افزایش انگیزه آن‌ها برای تولید بیشتر کمک کند. در غیر این صورت، ادامه این روند می‌تواند امنیت غذایی کشور را با چالش‌های جدی مواجه سازد.
نظر شما