چرا واردات خودرو نمی‌تواند معجزه کند؟ | از دست دلالان چه خبر؟

در شرایطی که واردات خودرو به کشور از ابتدای سال ۱۴۰۱ آزاد شده و بیش از ۳۴ هزار دستگاه خودرو وارد ایران شده‌اند، شاهد آن هستیم که خودروهای خارجی به ندرت در خیابان‌ها به چشم می‌خورند. این سوال که چرا خودروهای وارداتی حتی با وجود ترخیص از گمرکات، در دسترس مردم قرار نمی‌گیرند، باعث کنجکاوی بسیاری شده است. در این گزارش تلاش کرده‌ایم تا به این معما پاسخ دهیم.

آمار واردات خودرو طی سال‌های اخیر

بر اساس آمار منتشر شده از گمرک، در بازه زمانی سال 1401 تا نیمه اول 1403، بیش از 34 هزار خودرو وارد کشور شده است. در سال 1401 تنها 411 دستگاه خودرو وارد شد که آمار ناچیزی محسوب می‌شود، اما در سال 1402 این رقم به بیش از 11 هزار و 236 دستگاه رسید و در نیمه اول سال 1403 بیش از 23 هزار دستگاه خودرو وارد کشور شد. اگرچه این تعداد واردات عدد چشمگیری به نظر می‌رسد، اما وقتی به خیابان‌ها نگاه می‌کنیم، خبری از خودروهای وارداتی نیست.

دلالان در صحنه حضور دارند

با توجه به گسترش اخبار مبنی بر آزادسازی واردات خودرو، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که این خودروها در اختیار دلالان بزرگ قرار گرفته است. در واقع، بازار خودرو به ویژه بازار خودروهای وارداتی به جایی تبدیل شده که دلالان، که قبلاً هم در بازار خودروهای کارکرده وارداتی فعالیت داشتند، با خرید این خودروها به دست گرفتن سهم زیادی از بازار، در حال ایجاد مشکلات جدیدی برای مردم هستند.

این دلالان که به نظر می‌رسد از نوسانات بازار خودرو بهره‌برداری می‌کنند، با طرح‌های فروش اقساطی با سود بالا و شرایط پیچیده، به دنبال ادامه این روند هستند. این امر باعث شده که بخش زیادی از خودروهای وارداتی به دست افرادی بیفتد که هیچ ارتباطی با مصرف‌کنندگان واقعی ندارند و تنها برای سود بیشتر به دنبال این بازار هستند.

تاثیر تحریم‌ها و تورم بر وضعیت خودروهای وارداتی

در پی تحریم‌های گسترده‌ای که طی سال‌های اخیر علیه ایران اعمال شده و همچنین تورم بالا، قیمت خودرو در ایران به شدت افزایش یافته است. خودروهای خارجی که زمانی کالای مصرفی بودند، اکنون به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شده‌اند. این وضعیت باعث شده که خودروهای وارداتی با قیمت‌های گزافی وارد بازار شوند و مردم توانایی خرید آن‌ها را از دست بدهند. به همین دلیل، بخش زیادی از جامعه ایران نه تنها قادر به خرید خودروهای وارداتی نیستند، بلکه از سرمایه‌گذاری در این حوزه هم منصرف شده‌اند.

خودروهای وارداتی با قیمت‌های گزاف

اگر بخواهیم یک مثال از قیمت‌های خودروهای وارداتی بزنیم، باید به خودروهای معروفی همچون فیات 500 اشاره کنیم. این خودرو با قیمت تمام‌شده دو میلیارد و 200 میلیون تومان، در طرح‌های فروش اقساطی با پیش‌پرداخت‌های کمتر از یک میلیارد، به قیمت‌های مختلفی از دو میلیارد و 700 میلیون تومان تا سه میلیارد و 600 میلیون تومان فروخته می‌شود. در این آگهی‌ها، ابتدا خودرو به عنوان یک کالای لوکس و دست‌نیافتنی معرفی می‌شود و سپس شرایط فروش با قیمت‌های وسوسه‌انگیز به نمایش گذاشته می‌شود.

دلالان و بازی با قیمت‌ها

آگهی‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌ها برای فروش خودروهای وارداتی منتشر می‌شود، به یک الگوی تکراری تبدیل شده است. دلالان با معرفی خودرو به عنوان یک اسطوره دست‌نیافتنی و سپس ارائه طرح‌های فروش اقساطی، تلاش می‌کنند تا مشتریان را جذب کنند. این روند باعث شده که دلالان بازار خودروهای وارداتی را به طور کامل در دست بگیرند و مصرف‌کنندگان واقعی هیچ‌گونه دسترسی به این خودروها نداشته باشند.

آیا آزادسازی واردات خودرو فایده‌ای داشت؟

با این که دولت از ابتدای سال 1401 واردات خودرو را آزاد کرد، نتایج آن به گونه‌ای بوده که نه تنها مشکلات بازار حل نشده، بلکه وضعیت نابسامان‌تری در بازار خودروهای وارداتی ایجاد شده است. آزادسازی واردات خودروها نتوانسته تاثیری مثبت بر قیمت‌ها و دسترسی مردم به خودروهای وارداتی بگذارد. در نتیجه، دلالان به راحتی توانسته‌اند از این وضعیت بهره‌برداری کنند و سهم عمده‌ای از بازار را به خود اختصاص دهند.

در نهایت؛واردات خودرو به ایران هرچند آزاد شده، اما به دلایل مختلف همچون دخالت دلالان، تحریم‌ها و تورم بالا، مردم نمی‌توانند از آن بهره‌برداری کنند. در واقع، خودروهای وارداتی به کالایی تبدیل شده‌اند که تنها در دست دلالان قرار دارد و به راحتی نمی‌توان آن‌ها را در خیابان‌ها پیدا کرد. این موضوع موجب ناامیدی مردم از خرید خودروهای خارجی و نگرانی بیشتر در بازار خودروهای داخلی شده است. در شرایطی که دولت نتوانسته است نظارت دقیقی بر روند واردات و فروش خودروهای خارجی داشته باشد، دلالان همچنان بر بازار تسلط دارند و مردم از این وضعیت رنج می‌برند.